Sáo trúc có lẽ là loại nhạc cụ lâu đời nhất trong các loại nhạc cụ dân gian Việt Nam. Bắt đầu từ những thân tre mảnh mai trong vườn nhà tiếng sáo trỗi lên như ru trẻ trong những giấc trưa oi ả, sáo theo trẻ ra đồng réo rắt trên lưng trâu, cho tới khi tiếng chiều rơi chậm hồn quê. Tiếng sáo thanh bình, ngọt ngào và đầy ắp tâm hồn Việt Nam ấy đã và đang sống cùng chúng ta từ mái tranh nghèo cho tới những căn phòng máy lạnh nơi thành thị. Sáo trúc Việt Nam sẵn lòng chia sẻ buồn vui mà chưa bao giờ cảm thấy thua thiệt vì thân phận đơn giản của nó.
Sáo đơn giản như vậy nhưng thật ra muốn thổi cho tới trình độ thu hút tâm hồn người khác thì không hề đơn giản chút nào. Học từ những ngày đầu trên lưng trâu như những chú mục đồng thì chỉ vài hôm là xong nhưng để viên mãn với sáo thì có thể suốt cả cuộc đời người nghệ sĩ. Sáo cũng như các bộ môn nghệ thuật khác phải để hồn vào với nó như mẹ ấp ủ cho con để từ đó nghe rõ từng âm sắc bỗng trầm, dài ngắn, khi thiết tha lúc hạnh phúc hay bất chợt đớn đau. Có lẽ vì vậy mà kẻ chơi sáo thì nhiều nhưng nổi tiếng và tên tuổi dính liền với cây sáo trúc lại không có mấy người.
Phỏng vấn một sáo tại hải ngoại vẫn còn sinh hoạt trong các buổi phát thanh hay truyền hình của miền Nam California. Ông là nghệ sĩ Ngọc Nôi, vẫn đam mê với tiếng sáo mà từ khi 15 tuổi ông đã cầm nó trên tay. Qua bao nhiêu năm thăng trầm cuộc đời ngày nay tiếng sáo Ngọc Nôi vẫn trỗi lên cho người xa xứ có dịp nhớ lại quê nhà…
Nghệ sĩ Ngọc Nôi: Tôi học thổi sáo từ năm 15 tuổi mà năm nay tôi đã 70 tuổi cho nên trong thời gian dài như vậy tôi nghiên cứu rất nhiều. Ở Việt Nam tôi thổi cho đài phát thanh Nha Trang và sau khi vào quân đội tôi không thổi sáo nữa mãi sau này tôi mới tiếp tục thổi lại. Hiện nay tôi đem tiếng sáo của Việt Nam mình để thổi ở xứ người kể cả người bản xứ hay người thổ dân Mỹ họ đều ái mộ. Khi tôi trình diễn trong những buổi nhạc hội của người Hoa Kỳ thì họ đều rất lạ lùng. Khi tôi trình diễn xong họ đứng xếp hàng họ thấy một cây sáo bằng tre mà tại sao lại không thua gì một nhạc cụ lớn bên này. Đó là điều hãnh diện của mình vì đã đem được tiếng sáo của dân tộc mình để phổ biến cho người nước ngoài cho họ biết dân tộc mình có nền âm nhạc không thua kém gì phương Tây.
Anh có thể cho biết cơ may nào mà anh trình diễn trước công chúng Mỹ cũng như các nước và phản ứng của khán giả là có làm anh ngạc nhiên không?
Nghệ sĩ Ngọc Nôi: Mỗi lần tôi trình diễn xong thì họ chỉ nói là “tuyệt vời” thôi! Ngay cả khi tôi được mời sang Đài Loan trình diễn, đại diện cho Việt Nam thổi sáo, Đài Loan là xứ sở thổi sáo cũng rất hay nhưng khi mình thổi thì khán giả Đài cũng rất là ái mộ, không biết hay dở gì nhưng họ cũng cho là tuyệt diệu!
Anh vừa cho biết khán thính giả Đài Loan cũng như người Indian… còn riêng về người Việt thì sao?
Nghệ sĩ Ngọc Nôi: Người Việt ở vùng Cali này thì ai cũng biết tôi, nhất là những người từng đi xem trình diễn văn nghệ hay trong những đêm thơ nhạc, những tổ chức nhạc cổ truyền hay các buổi dân ca như hát chèo, chầu văn thì đều biết tôi vì tôi trình diễn tất cả những bộ môn đó.
Vâng có thể một chút nữa xin anh cho nghe vài khúc ngắn của sáo cho dân ca như chèo hay chầu văn…anh có bao giờ phụ trách một chương trình tương tự như chương trình thi văn Tao Đàn hay Mây Tần như ngày xưa mà tiếng sáo là nhạc cụ chủ đạo dẫn dắt thính giả theo cung bậc của bài thơ hay không?
Nghệ sĩ Ngọc Nôi: Cách đây đã lâu, khoảng 10 năm tôi có cộng tác với đài STBN và là người khởi xướng cho chương trình đó. Tôi làm chương trình Thi văn Tao Đàn thứ nhất là để phổ biến những bài thơ hồi xưa cũng như các bài hiện tại bây giờ quý vị cần nghe. Thơ hải ngoại thường thì thương nhớ quê hương và chương trình của chúng tôi đã phổ biến tới khán thính giả.
Những đóng góp của nghệ sĩ Ngọc Nôi sẽ mở thêm cho chúng ta một cánh cửa của tiếng sáo Việt Nam, mang âm nhạc truyền thông Việt Nam vươn ra thế giới.
Xem thêm:
Comment here